składa wniosek na utworzenie oddziału międzynarodowego i ponosi z dochodów własnych koszty kształcenia przekraczające wydatki bieżące ponoszone na ucznia w pozostałych szkołach (art. 7a ust.4 i ust 6 pkt 4);

może zlikwidować oddział międzynarodowy (art. 7d);

podpisuje akt założycielski oraz nadaje pierwszy statut szkole lub placówce (art.58, ust.6);

może przekształcić publiczną inną formę wychowania przedszkolnego w publiczne przedszkole (art. 59, ust.10);

może połączyć w zespół szkołę podstawową z przedszkolami mającymi siedzibę na obszarze objętym obwodem tej szkoły (art.62, ust. 1d);

uchwala regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminny, kierując się celami pomocy materialnej o charakterze socjalnym (art.90f);

może tworzyć regionalne lub lokalne programy:
- wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży,
- wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży.

zwalnia rodziców w całości lub w części z opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego na warunkach określonych przez radę gminy lub może upoważnić do tego dyrektora przedszkola (art. 14 ust.5g);

ustala procedurę i zasady zatwierdzania arkuszy organizacji publicznych szkół i przedszkoli;

sprawuje nadzór nad działalnością szkoły lub placówki w zakresie spraw finansowych i administracyjnych (art.34a);

udziela opinii w sprawie wniosku dyrektora w sprawie powierzenia (i odwołania) stanowiska wicedyrektora szkoły lub innego stanowiska kierowniczego, jeśli takie stanowisko może być utworzone - zgodnie ze statutem ramowym szkoły lub placówki (art.37 ust.1);

odwołuje ze stanowiska dyrektora szkoły lub placówki (art.38 ust.1);

wchodzi w uprawnienia dyrektorów jednooddziałowych przedszkoli (art.39 ust.6),

przejmuje dokumentację zlikwidowanej szkoły lub placówki publicznej prowadzonej przez osobę prawną lub fizyczną (art.59 ust.4),

ustala warunki korzystania ze stołówki szkolnej oraz w porozumieniu z dyrektorem szkoły ustala wysokość opłat za posiłki (art. 67a ust 3,5 i 6)

w porozumieniu z dyrektorami przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych specjalnych oraz ośrodków, o których mowa w art. 2 pkt 5, a także dyrektorami właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania dziecka szkół podstawowych ogólnodostępnych i integracyjnych oraz dyrektorami publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych, organizuje wczesne wspomaganie rozwoju dziecka (art.71b ust 2b);

umożliwia w porozumieniu z organami sprawującymi nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami zorganizowanie przez szkoły wyższe i kolegia praktyk nauczycielskich oraz współpracuje w organizacji tych praktyk w podległych gminie szkołach i placówkach (art.77 ust.6).

określa: zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego; zasady udzielania i rozmiar zniżek; tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin (art.42 ust.7);

wyodrębnia środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego z zastrzeżeniem ust.2 (art.70a ust.1);

przeznacza w budżecie środki finansowe na pomoc zdrowotną dla nauczycieli (art.72 ust.1).

wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi kontraktowemu (art. 9b,ust.3, 3a, 4, pkt 2 oraz ust. 6 i 7 pkt 1);

powołuje komisję egzaminacyjną dla nauczycieli ubiegających się o stopień nauczyciela mianowanego (art.9 g ust.2);

jako przedstawiciel organu prowadzącego uczestniczy w charakterze obserwatora

może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach - za zgodą nauczyciela - w celu uzupełnienia tygodniowego wymiaru zajęć (art.22 ust.1);

zapewnia szkole podstawowe warunki do realizacji przez nauczycieli zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (art.29, ust.1);

wyraża zgodę na obniżenie nauczycielowi przez dyrektora szkoły tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć na czas określony (art.42a ust1);

może tworzyć służbę socjalna powołana do gospodarowania zakładowy funduszem świadczeń socjalnych (art. 53 ust. 4);

przyznaje dodatek wiejski w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli zatrudnionych na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców (art.54 ust.5);

przydzielanie nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wsi, w miarę możliwości, potrzebny obszar gruntu (art.56 ust.2);

może zwolnić nauczyciela z obowiązku zwrotu zasiłku jednorazowego (art.61 ust.3);

występuje w obronie nauczyciela gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone( art. 63 ust.2);

może zawiesić w pełnieniu obowiązków dyrektora szkoły przeciwko, któremu wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (art.83 ust1 i 1a).